ରଚନ: ଋଷି ମାର୍କଂଡେୟ
ଧ୍ୟାନଂ
ଓଂ ଉଦ୍ୟଦ୍ଭାନୁସହସ୍ରକାଂତିମ ଅରୁଣକ୍ଷୌମାଂ ଶିରୋମାଲିକାଂ
ରକ୍ତାଲିପ୍ତ ପୟୋଧରାଂ ଜପଵଟୀଂ ଵିଦ୍ୟାମଭୀତିଂ ଵରମ |
ହସ୍ତାବ୍ଜୈର୍ଧଧତୀଂ ତ୍ରିନେତ୍ରଵକ୍ତ୍ରାରଵିଂଦଶ୍ରିୟଂ
ଦେଵୀଂ ବଦ୍ଧହିମାଂଶୁରତ୍ନମକୁଟାଂ ଵଂଦେஉରଵିଂଦସ୍ଥିତାମ ||
ଋଷିରୁଵାଚ ||1||
ନିହନ୍ୟମାନଂ ତତ୍ସୈନ୍ୟମ ଅଵଲୋକ୍ୟ ମହାସୁରଃ|
ସେନାନୀଶ୍ଚିକ୍ଷୁରଃ କୋପାଦ ଧ୍ୟୟୌ ୟୋଦ୍ଧୁମଥାମ୍ବିକାମ ||2||
ସ ଦେଵୀଂ ଶରଵର୍ଷେଣ ଵଵର୍ଷ ସମରେஉସୁରଃ|
ୟଥା ମେରୁଗିରେଃଶୃଙ୍ଗଂ ତୋୟଵର୍ଷେଣ ତୋୟଦଃ ||3||
ତସ୍ୟ ଛିତ୍ଵା ତତୋ ଦେଵୀ ଲୀଲୟୈଵ ଶରୋତ୍କରାନ|
ଜଘାନ ତୁରଗାନ୍ବାଣୈର୍ୟନ୍ତାରଂ ଚୈଵ ଵାଜିନାମ ||4||
ଚିଚ୍ଛେଦ ଚ ଧନୁଃସଧ୍ୟୋ ଧ୍ଵଜଂ ଚାତିସମୁଚ୍ଛୃତମ|
ଵିଵ୍ୟାଧ ଚୈଵ ଗାତ୍ରେଷୁ ଚିନ୍ନଧନ୍ଵାନମାଶୁଗୈଃ ||5||
ସଚ୍ଛିନ୍ନଧନ୍ଵା ଵିରଥୋ ହତାଶ୍ଵୋ ହତସାରଥିଃ|
ଅଭ୍ୟଧାଵତ ତାଂ ଦେଵୀଂ ଖଡ୍ଗଚର୍ମଧରୋஉସୁରଃ ||6||
ସିଂହମାହତ୍ୟ ଖଡ୍ଗେନ ତୀକ୍ଷ୍ଣଧାରେଣ ମୂର୍ଧନି|
ଆଜଘାନ ଭୁଜେ ସଵ୍ୟେ ଦେଵୀମ ଅଵ୍ୟତିଵେଗଵାନ ||6||
ତସ୍ୟାଃ ଖଡ୍ଗୋ ଭୁଜଂ ପ୍ରାପ୍ୟ ପଫାଲ ନୃପନଂଦନ|
ତତୋ ଜଗ୍ରାହ ଶୂଲଂ ସ କୋପାଦ ଅରୁଣଲୋଚନଃ ||8||
ଚିକ୍ଷେପ ଚ ତତସ୍ତତ୍ତୁ ଭଦ୍ରକାଳ୍ୟାଂ ମହାସୁରଃ|
ଜାଜ୍ଵଲ୍ୟମାନଂ ତେଜୋଭୀ ରଵିବିଂବମିଵାମ୍ବରାତ ||9||
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ତଦାପତଚ୍ଛୂଲଂ ଦେଵୀ ଶୂଲମମୁଞ୍ଚତ|
ତଚ୍ଛୂଲଂଶତଧା ତେନ ନୀତଂ ଶୂଲଂ ସ ଚ ମହାସୁରଃ ||10||
ହତେ ତସ୍ମିନ୍ମହାଵୀର୍ୟେ ମହିଷସ୍ୟ ଚମୂପତୌ|
ଆଜଗାମ ଗଜାରୂଡଃ ଶ୍ଚାମରସ୍ତ୍ରିଦଶାର୍ଦନଃ ||11||
ସୋஉପି ଶକ୍ତିଂମୁମୋଚାଥ ଦେଵ୍ୟାସ୍ତାମ ଅମ୍ବିକା ଦ୍ରୁତମ|
ହୁଙ୍କାରାଭିହତାଂ ଭୂମୌ ପାତୟାମାସନିଷ୍ପ୍ରଭାମ ||12||
ଭଗ୍ନାଂ ଶକ୍ତିଂ ନିପତିତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା କ୍ରୋଧସମନ୍ଵିତଃ
ଚିକ୍ଷେପ ଚାମରଃ ଶୂଲଂ ବାଣୈସ୍ତଦପି ସାଚ୍ଛିନତ ||13||
ତତଃ ସିଂହଃସମୁତ୍ପତ୍ୟ ଗଜକୁନ୍ତରେ ମ୍ଭାନ୍ତରେସ୍ଥିତଃ|
ବାହୁୟୁଦ୍ଧେନ ୟୁୟୁଧେ ତେନୋଚ୍ଚୈସ୍ତ୍ରିଦଶାରିଣା ||14||
ୟୁଧ୍ୟମାନୌ ତତସ୍ତୌ ତୁ ତସ୍ମାନ୍ନାଗାନ୍ମହୀଂ ଗତୌ
ୟୁୟୁଧାତେஉତିସଂରବ୍ଧୌ ପ୍ରହାରୈ ଅତିଦାରୁଣୈଃ ||15||
ତତୋ ଵେଗାତ ଖମୁତ୍ପତ୍ୟ ନିପତ୍ୟ ଚ ମୃଗାରିଣା|
କରପ୍ରହାରେଣ ଶିରଶ୍ଚାମରସ୍ୟ ପୃଥକ କୃତମ ||16||
ଉଦଗ୍ରଶ୍ଚ ରଣେ ଦେଵ୍ୟା ଶିଲାଵୃକ୍ଷାଦିଭିର୍ହତଃ|
ଦନ୍ତ ମୁଷ୍ଟିତଲୈଶ୍ଚୈଵ କରାଳଶ୍ଚ ନିପାତିତଃ ||17||
ଦେଵୀ କୃଦ୍ଧା ଗଦାପାତୈଃ ଶ୍ଚୂର୍ଣୟାମାସ ଚୋଦ୍ଧତମ|
ଭାଷ୍କଲଂ ଭିନ୍ଦିପାଲେନ ବାଣୈସ୍ତାମ୍ରଂ ତଥାନ୍ଧକମ ||18||
ଉଗ୍ରାସ୍ୟମୁଗ୍ରଵୀର୍ୟଂ ଚ ତଥୈଵ ଚ ମହାହନୁମ
ତ୍ରିନେତ୍ରା ଚ ତ୍ରିଶୂଲେନ ଜଘାନ ପରମେଶ୍ଵରୀ ||19||
ବିଡାଲସ୍ୟାସିନା କାୟାତ ପାତୟାମାସ ଵୈ ଶିରଃ|
ଦୁର୍ଧରଂ ଦୁର୍ମୁଖଂ ଚୋଭୌ ଶରୈର୍ନିନ୍ୟେ ୟମକ୍ଷୟମ ||20||
ଏଵଂ ସଂକ୍ଷୀୟମାଣେ ତୁ ସ୍ଵସୈନ୍ୟେ ମହିଷାସୁରଃ|
ମାହିଷେଣ ସ୍ଵରୂପେଣ ତ୍ରାସୟାମାସତାନ ଗଣାନ ||21||
କାଂଶ୍ଚିତ୍ତୁଣ୍ଡପ୍ରହାରେଣ ଖୁରକ୍ଷେପୈସ୍ତଥାପରାନ|
ଲାଙ୍ଗୂଲତାଡିତାଂଶ୍ଚାନ୍ୟାନ ଶୃଙ୍ଗାଭ୍ୟାଂ ଚ ଵିଦାରିତା ||22||
ଵେଗେନ କାଂଶ୍ଚିଦପରାନ୍ନାଦେନ ଭ୍ରମଣେନ ଚ|
ନିଃ ଶ୍ଵାସପଵନେନାନ୍ୟାନ ପାତୟାମାସ ଭୂତଲେ||23||
ନିପାତ୍ୟ ପ୍ରମଥାନୀକମଭ୍ୟଧାଵତ ସୋஉସୁରଃ
ସିଂହଂ ହନ୍ତୁଂ ମହାଦେଵ୍ୟାଃ କୋପଂ ଚକ୍ରେ ତତୋஉମ୍ଭିକା ||24||
ସୋஉପି କୋପାନ୍ମହାଵୀର୍ୟଃ ଖୁରକ୍ଷୁଣ୍ଣମହୀତଲଃ|
ଶୃଙ୍ଗାଭ୍ୟାଂ ପର୍ଵତାନୁଚ୍ଚାଂଶ୍ଚିକ୍ଷେପ ଚ ନନାଦ ଚ ||25||
ଵେଗ ଭ୍ରମଣ ଵିକ୍ଷୁଣ୍ଣା ମହୀ ତସ୍ୟ ଵ୍ୟଶୀର୍ୟତ|
ଲାଙ୍ଗୂଲେନାହତଶ୍ଚାବ୍ଧିଃ ପ୍ଲାଵୟାମାସ ସର୍ଵତଃ ||26||
ଧୁତଶୃଙ୍ଗ୍ଵିଭିନ୍ନାଶ୍ଚ ଖଣ୍ଡଂ ଖଣ୍ଡଂ ୟୟୁର୍ଘନାଃ|
ଶ୍ଵାସାନିଲାସ୍ତାଃ ଶତଶୋ ନିପେତୁର୍ନଭସୋஉଚଲାଃ ||27||
ଇତିକ୍ରୋଧସମାଧ୍ମାତମାପତନ୍ତଂ ମହାସୁରମ|
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ସା ଚଣ୍ଡିକା କୋପଂ ତଦ୍ଵଧାୟ ତଦାஉକରୋତ ||28||
ସା କ୍ଷିତ୍ପ୍ଵା ତସ୍ୟ ଵୈପାଶଂ ତଂ ବବନ୍ଧ ମହାସୁରମ|
ତତ୍ୟାଜମାହିଷଂ ରୂପଂ ସୋஉପି ବଦ୍ଧୋ ମହାମୃଧେ ||29||
ତତଃ ସିଂହୋஉଭଵତ୍ସଧ୍ୟୋ ୟାଵତ୍ତସ୍ୟାମ୍ବିକା ଶିରଃ|
ଛିନତ୍ତି ତାଵତ ପୁରୁଷଃ ଖଡ୍ଗପାଣି ରଦୃଶ୍ୟତ ||30||
ତତ ଏଵାଶୁ ପୁରୁଷଂ ଦେଵୀ ଚିଚ୍ଛେଦ ସାୟକୈଃ|
ତଂ ଖଡ୍ଗଚର୍ମଣା ସାର୍ଧଂ ତତଃ ସୋஉ ଭୂନ୍ମହା ଗଜଃ ||31||
କରେଣ ଚ ମହାସିଂହଂ ତଂ ଚକର୍ଷ ଜଗର୍ଜଚ |
କର୍ଷତସ୍ତୁ କରଂ ଦେଵୀ ଖଡ୍ଗେନ ନିରକୃନ୍ତତ ||32||
ତତୋ ମହାସୁରୋ ଭୂୟୋ ମାହିଷଂ ଵପୁରାସ୍ଥିତଃ|
ତଥୈଵ କ୍ଷୋଭୟାମାସ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟଂ ସଚରାଚରମ ||33||
ତତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧା ଜଗନ୍ମାତା ଚଣ୍ଡିକା ପାନ ମୁତ୍ତମମ|
ପପୌ ପୁନଃ ପୁନଶ୍ଚୈଵ ଜହାସାରୁଣଲୋଚନା ||34||
ନନର୍ଦ ଚାସୁରଃ ସୋஉପି ବଲଵୀର୍ୟମଦୋଦ୍ଧତଃ|
ଵିଷାଣାଭ୍ୟାଂ ଚ ଚିକ୍ଷେପ ଚଣ୍ଡିକାଂ ପ୍ରତିଭୂଧରାନ ||35||
ସା ଚ ତା ନ୍ପ୍ରହିତାଂ ସ୍ତେନ ଚୂର୍ଣୟନ୍ତୀ ଶରୋତ୍କରୈଃ|
ଉଵାଚ ତଂ ମଦୋଦ୍ଧୂତମୁଖରାଗାକୁଲାକ୍ଷରମ ||36||
ଦେଵ୍ୟୁଉଵାଚ||
ଗର୍ଜ ଗର୍ଜ କ୍ଷଣଂ ମୂଢ ମଧୁ ୟାଵତ୍ପିବାମ୍ୟହମ|
ମୟାତ୍ଵୟି ହତେஉତ୍ରୈଵ ଗର୍ଜିଷ୍ୟନ୍ତ୍ୟାଶୁ ଦେଵତାଃ ||37||
ଋଷିରୁଵାଚ||
ଏଵମୁକ୍ତ୍ଵା ସମୁତ୍ପତ୍ୟ ସାରୂଢା ତଂ ମହାସୁରମ|
ପାଦେନା କ୍ରମ୍ୟ କଣ୍ଠେ ଚ ଶୂଲେନୈନ ମତାଡୟତ ||38||
ତତଃ ସୋஉପି ପଦାକ୍ରାନ୍ତସ୍ତୟା ନିଜମୁଖାତ୍ତତଃ|
ଅର୍ଧ ନିଷ୍କ୍ରାନ୍ତ ଏଵାସୀଦ୍ଦେଵ୍ୟା ଵୀର୍ୟେଣ ସଂଵୃତଃ ||40||
ଅର୍ଧ ନିଷ୍କ୍ରାନ୍ତ ଏଵାସୌ ୟୁଧ୍ୟମାନୋ ମହାସୁରଃ |
ତୟା ମହାସିନା ଦେଵ୍ୟା ଶିରଶ୍ଛିତ୍ତ୍ଵା ନିପାତିତଃ ||41||
ତତୋ ହାହାକୃତଂ ସର୍ଵଂ ଦୈତ୍ୟସୈନ୍ୟଂ ନନାଶ ତତ|
ପ୍ରହର୍ଷଂ ଚ ପରଂ ଜଗ୍ମୁଃ ସକଲା ଦେଵତାଗଣାଃ ||42||
ତୁଷ୍ଟୁ ଵୁସ୍ତାଂ ସୁରା ଦେଵୀଂ ସହଦିଵ୍ୟୈର୍ମହର୍ଷିଭିଃ|
ଜଗୁର୍ଗୁନ୍ଧର୍ଵପତୟୋ ନନୃତୁଶ୍ଚାପ୍ସରୋଗଣାଃ ||43||
|| ଇତି ଶ୍ରୀ ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପୁରାଣେ ସାଵର୍ନିକେ ମନ୍ଵନ୍ତରେ ଦେଵି ମହତ୍ମ୍ୟେ ମହିଷାସୁରଵଧୋ ନାମ ତୃତୀୟୋஉଧ୍ୟାୟଂ ସମାପ୍ତମ ||
ଆହୁତି
ହ୍ରୀଂ ଜୟଂତୀ ସାଂଗାୟୈ ସାୟୁଧାୟୈ ସଶକ୍ତିକାୟୈ ସପରିଵାରାୟୈ ସଵାହନାୟୈ ଶ୍ରୀ ମହାଲକ୍ଷ୍ମ୍ୟୈ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବୀଜାଦିଷ୍ଟାୟୈ ମହାହୁତିଂ ସମର୍ପୟାମି ନମଃ ସ୍ଵାହା ||